|
HOEKOM FR
______________________________________________
Verduideliking van die besluit oor
top kruising of opgradering van Nguni beeste na SP
status
Dr. Michiel
Scholtz van die LNR is versoek om die aangeleentheid
aangaande die opgradering van Nguni beeste te ondersoek
en om tydens die November 2005 Raadsvergadering en
Algemene Jaarvergadering terug te raporteer.
Hy het oor twee baie eenderse tegnieke naamlik top
kruising en opgradering terug geraporteer. Top Kruising
word gedoen wanneer ’n teler terug gaan na die
oorspronklike genetiese bron van die ras ten einde nuwe
genetiese materiaal te bekom. In die geval van die Nguni
impliseer dit om terug te gaan na die oorspronlike
bewaarders van die Nguni om sodoende nuwe genetiese
materiaal te bekom (bos koeie en bulle).
Opgradering is wanneer een ras verander (opgegradeer)
word na ’n ander ras deur middel van aanhoudende
kruising. Dit is dwars oor die wêreld algemeen gebruik
waar lewendehawe opgegradeer is met behulp van ’n aantal
kruisings met geregistreede vaars (SP) van ’n spesifieke
ras. Dit word algemeen aanvaar dat suiwer status bereik
word na vier generasies se kruisings met geregistreerde
(SP) vaars.
’n Opgraderingsprogram sal as volg werk:
Ongespesifiseerde Oorspronklike
Vroulike Dier x Geregistreerde Vaar
(SP)
▼
(50% Suiwer) Vroulike Dier x
Geregistreerde Vaar (SP) (F1)
▼
(75% Suiwer) Vroulike Dier x
Geregistreerde Vaar (SP) (F2)
▼
(87.5% Suiwer) Vroulike Dier
x Geregistreerde Vaar (SP) (F3)
(93.75% Suiwer) Vroulike Dier
(SP)
'n Derde senario is dié van ’n
geslote kuddeboek waar slegs SP xSP
parings SP nageslag tot gevolg kan
hê. ’n voorbeeld hiervan is die
Swart Angus wat 15 miljoen diere in
die kuddeboek het. Ten spyte van die
geslote stelsel beskik die ras
steeds oor die grootste beesregister
in die wêreld.
Hierdie laaste stelsel is nie ’n
opsie vir die Nguni nie. Tans
gebruik die Nguni ’n stelsel wat ’n
mengsel is van top kruising en
opgradering. As gevolg van hierdie
unieke situasie behoort die Nguni
ook ’n unieke benadering wat op
wetenskaplik gefundeerde beginsels
gebaseer is te hê.
In die geval van die Nguni beskik
die oorspronklike genetiese bron nie
oor ’n kudde register nie.
Rassuiwerheid kan dus nie gewaarborg
word nie. Nieteenstaande beskik
hierdie bron groot getalle diere wat
unieke Nguni eienskappe vertoon.
Hierdie dilemma vereis dat daar ’n
proses moet wees waardeur diere
vanaf hierdie bron of enige ander
bron en fenotipies Nguni lyk,
opgegradeer kan word. Tydens die
Algemene Jaar Vergadering is
erkenning gegee aan die waarde van
hierdie genetiese materiaal, maar as
gevolg van die moontlike infusie van
“vreemde” genetiese materiaal wat
nie visueel sigbaar is nie, is die
volgende proses goedgekeur:
Eerste Registrasie (FR) x
FR, A, B or SP ►
App
A
(fenotipies Nguni)
App A x
A, B or SP ►
App
B
App B x
B or SP ►
SP
Eerste Registrasie verwys na
fenotipiese Nguni’s wat vir die
eerste keer in die Nguni register
opgeneem word. ’n Voorbeeld hiervan
is ’n boer wat kommersiëel met
Nguni’s boer en ’n stoetteler wil
word. Dit verwys nie na diere wat
afgegradeer of heringestel (vir wie
die oorspronlike bywette nog steeds
geld) is nie. Hierdie stelsel maak
spesifiek voorsiening vir opkomende
swart boere wat Nguni stoettelers
wil word. Hulle word ook aangemoedig
om die Saad Voorraad Bedryf te
betree.
Die voordele van die stelsel is:
1. Meer geleentheid om
onbekende genetika met Nguni
genetike te vervang deur die
toevoeging van ’n additionele
generasie
2.
Een generasie waarbinne ongewenste
genitika kan segregeer sodat dit
geïdentifiseer en geëllimineer kan
word. ’n Eenvoudige voorbeeld word
hieronder gegee:
Voorbeeld:
Die genetiese samestelling van
Eerste Registrasie diere wat
fenotipies Nguni lyk, is NP. N
verteenwoordig Nguni gene en P
ongewenste gene.
i) Eerste Registrasie: NP
genetiese samastelling
ii) Paar NP x NP
NN : NP
:
PP
►
App A
(25%)
(50%)
(25%)
Skot alle PP diere uit oor die
ongewenste gene
iii) Intermate NN and NP
NN :
NP :
PP
►
App B
(44%)
(37.5%)
(12.5%)
Skot alle PP diere uit oor die
ongewenste gene
iv) Intermate NN and NP
NN
: NP
:
PP
►
SP
(56.25%)
(37.5%)
(6.25%)
Nota: Opgradering is
nie tans nie lewensvatbaar nie
aangesien dit impliseer dat slegs SP
bulle gebruik kan word in ’n F1 tot
F4 stelsel.
Beperkings op die verkoop van eerste
registrasie diere
Dit is belangrik dat Eerste
Registrasie (FR) diere nie net soos
suiwer Nguni’s lyk nie, maar ook
teel en presteer soos suiwer Nguni’s
en aan die minimum rasstandaarde
voldoen.
Tydens die November 2005
vergaderings is ’n moratorium van
vier jaar op die oordrag van Eerste
Registrasie diere geplaas. Hierdie
beperking verseker nie noodwendig
dat die diere soos Nguni’s presteer
nie. Die beperkings op die oordrag
van Eerste Registrasie diere is dus
tydens ’n Raadsvergadering op 30 en
31 May 2006 herformuleer. FR diere
moet nou aan die volgende standaarde
voldoen alvorens hulle oorgedra kan
word:
Vroulike Diere
1. Die koei moet ten minste
een kalfinterval hê en haar
gemiddelde kalfinterval mag nie 550
dae oorskry nie
2. Ten minste een van die koei
se kalwers moet ’n inspeksie geslaag
het.
Bulle
Bulle moet ten minste 20 nageslag hê
wat vir inspeksie aangebied is
waarvan 50% die inspeksie geslaag
het.
Nota: Dit is ’n klub se
prerogatief om te besluit of Eerste
Registrasie diere onder beskerming
van die Genootskap verkoop mag word
aldan nie. |
